მსოფლიო კონსტიტუციონალიზმის პრაქტიკა ნათლად წარმოაჩენს, რომ სახელმწიფო, რომელიც მიჯნავს გადასინჯვის ფორმებს, ადგენს შესაბამისი გადასინჯვის განსხვავებულ პროცედურებს. კონსტიტუციის გადასინჯვა გრანდიოზული ამოცანაა, მისი მამოძრავებელი ძალა კი ძირითადად პოლიტიკური დღის წესრიგია. თავის მხრივ, კონსტიტუციის უზენაესობა და სავალდებულოობა არ საჭიროებს პოლიტიკურ-მორალურ გამართლებას. საკონსტიტუციო ცვლილებების ლეგიტიმურობის საზომი არ არის ის, მიიღო თუ არა კონსტიტუციური ცვლილებები/ახალი კონსტიტუცია დემოკრატიული ლეგიტიმაციის მქონე ორგანომ, არამედ უშუალოდ პროცესი ღია იყო თუ არა ყველა დაინტერესებული პირისთვის, თუ იყო მიმართული კონსესუსის მიღწევისკენ და ა.შ. კონსტიტუციის გადასინჯვის საკითხი ყოველთვის აქტუალური იყო საქართველოს კონსტიტუციის გადასინჯვის მექანიზმებზე მსჯელობისას. საინტერესო და ფართომასშტაბიან სიახლეს წარმოადგენდა ქართულ კონსტიტუციონალიზმში 2017 წლის საკონსტიტუციო რეფორმის შედეგად ჩამოყალიბებული კონსტიტუციის გადასინჯვის ახალი ფორმა. დემოკრატიულ ტრანსფერზე მყოფი სახელმწიფო მუდმივად განიცდის ერთგვარ გარდაქმნას, ტრანსფორმაციას, შესაბამისად, სახელმწიფოს უზენაესი კანონი ფეხს უნდა უწყობდეს თანამედროვე ტენდენციებს, უნდა იყოს დინამიურობის ინსპირატორიც, თუმცა, ამავდროულად, კონსტიტუცია უნდა იყოს „მუდმივობის გარანტი“. სწორედ აღნიშნული საკითხების ანალიზს ეძღვნება წინამდებარე კვლევა.
ნორმატიული აქტები
1. საქართველოს კონსტიტუცია, 24/08/1995;
2. „ნორმატიული აქტების შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონი, 09/11/2009;
3. საქართველოს პარლამენტის რეგლამენტი, 28/06/2012;
4. საბერძნეთის კონსტიტუცია, 09/06/1975;
5. ლუქსემბურგის კონსტიტუცია, 17/10/1868;
6. ნიდერლანდების კონსტიტუცია, 24/08/1815;
7. სომხეთის კონსტიტუცია, 06/12/2015.ეროვნული სამეცნიერო ლიტერატურა
8. ავტორთა კოლექტივი, შესავალი საკონსტიტუციო სამართალში, დიმიტრი გეგენავას რედაქტორობით, სულხან-საბა ორბელიანის უნივერსიტეტის გამომცემლობა, თბილისი, 2021.
9. გეგენავა დ., ქართული კონსტიტუციონალიზმის იდეაფიქსები, ანუ როცა „ცვლილების ქარი“ უბერავს, ავთანდილ დემეტრაშვილი 75, საიუბილეო გამოცემა, დავით ბატონიშვილის სამართლის ინსტიტუტი, თბილისი, 2017.
10. დემეტრაშვილი ა., დემეტრაშვილი ს., კონსტიტუციური სამართალი, სულხან-საბა ორბელიანის უნივერსიტეტის გამომცემლობა, თბილისი, 2020.
11. ზედელაშვილი დ., კონსტიტუციის გადასინჯვა საქართველოში: უმრავლესობების ვნებები და კონსტიტუციური წესრიგი, სუპერსაპრეზიდენტოდან საპარლამენტომდე, საკონსტიტუციო ცვლილებები საქართველოში, სტატიების კრებული, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამომცემლობა, თბილისი, 2013.
12. კობახიძე ი., კონსტიტუციური სამართალი, პირველი გამოცემა, თბილისი, 2019.
13. ლუაშვილი გ., საქართველოს კონსტიტუციის გადასინჯვის მექანიზმის და 2017 წლის საკონსტიტუციო რეფორმა, საკონსტიტუციო სამართლის ჟურნალი, მეორე გამოცემა, თბილისი, 2018.
14. მენაბდე ვ., საქართველოს კონსტიტუციის გადასინჯვა – რა უზრუნველყოფს უზენაესი კანონის ლეგიტიმურობას, სუპერსაპრეზიდენტოდან საპარლამენტომდე, საკონსტიტუციო ცვლილებები საქართველოში, სტატიების კრებული, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამომცემლობა, თბილისი, 2013.
15. პაქტე პ., მელენ-სუკრამანიანი ფ., კონსტიტუციური სამართალი, ივანე ჯავახიშვილი სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, თბილისი, 2009.
16. შვარცი ჰ., კონსტიტუციის მშენებლობის საფეხურები, საკონსტიტუციო სამართლის მიმოხილვა, №1, 2009.
17. ხუბუა გ., სამართლის თეორია, თბილისი, 2003. უცხოენოვანი ლიტერატურა
18. Elster J., Forces and Mechanisms in the Constitution-Making Process, Duke Law Journal, Vol. 45, №2, 1995.
19. ElsterJ.,Ways ofConstitution-making in: Democracy’s Victory andCrisis, ed. Axel Hadenius, Cambridge University Press, 1997.
20. Kelsen H., Introduction to the Problems of Legal Theory: A Translation of the First Edition of the Reine Rechtslehre or Pure Theory of Law, 1992.
21. Sajo A., Limiting Government, An introduction to Constitutionalism, Foreword by Stephen Holmes, Central European University Press, 1999.
საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილებები
22. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2010 წლის 12 ივლისის №2/2/486 განჩინება საქმეზე, „არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირი კონსტიტუციის დაცვის ეროვნული ლიგა“ საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“.
23. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2013 წლის 5 თებერვლის №1/1/549 გადაწყვეტილება საქმეზე, „საქართველოს მოქალაქეების ირმა ინაშვილი, დავით თარხან-მოურავი და იოსებ მანჯავიძე საქართველოს პარლამენტის წინაშე“. ვენეციის კომისიის დასკვნა
24. ვენეციის კომისია, დასკვნა კონსტიტუციის გადასინჯვაზე, სტრასბურგი, 2009 წლის 4 დეკემბერი.
ელექტრონული წყარო
25. Manin B., On Legitimacy and Political Deliberation,Institute for Advanced Study (Pinceton), Translated from the French by Elly Stein and Jane Mansbridge, Sage Journals, Volume 15, Issue 3, 2016, იხ., https://bit.ly/3QBTUos